निजी क्षेत्रको दूरसञ्चार सेवा प्रदायक कम्पनी एनसेलले नेपाली कानूनको धज्जी उडाएर शंकास्पद रूपमा हुण्डी र क्रिप्टो करेन्सीको कारोवार गरेको हुन सक्ने भन्दै अनुसन्धान गर्न माग गरिएको छ ।

शेयर खरिद–बिक्रीको विषयमा ०८० मंसिर २१ गते पूर्व महालेखापरीक्षक टंकमणि शर्मा दङ्गालको नेतृत्वमा गठित समितिले एनसेलको शेयर खरिद–बिक्री सम्बन्धी छानबिन गर्न गठित समितिले एनसेलको कारोवार शंकास्पद रहेको भन्दै अनुसन्धान गर्न माग गरेको हो ।

अहिलेसम्म लुकाएर राखिएको उक्त समितिको प्रतिवेदनमा एनसेलले सेयर खरिद बिक्रीमा न्यून बिजकीकरण गरेको देखाउनुको मुख्य कारण क्रिप्टो र हुण्डी गरेको हुनसक्ने आशंकासहित सरकारलाई यसबारे अनुसन्धान गर्न सिफारिस गरेको छ ।

टेककागजलाई प्राप्त उक्त प्रतिवेदनको ७० पेजमा भनिएको छ, ‘हालको एनसेलको खरिद बिक्रीमा न्यून बिजकीकरण गरिनुमा हुण्डी र क्रिप्टो कारोवार प्रमुख कारण हुन सक्छ ।’

प्रतिवेदनमा केता र बिक्रेता जना मिली एक सम्झौता गरेर सरकारी निकायहरुमा पेश गरी अभिलेखिकरण गरेपछि अवैध आम्दानी वैधानिकता तर्फ प्रवेश गराउने प्रयास भएको हुन सक्ने उल्लेख गरिएको छ ।

‘यस खरिद बिक्रीमा या त खरिदकर्ता आफैले अवैध तरिकाले आर्जन गरेको रकम बिक्रेतालाई पुरै तिरेता पनि आफ्नो आयको स्रोत अनुसारको रकमको मात्र सम्झौता गरेको हुन सक्छ, या त कुनै लगानीकर्ताको अवैध तरिकाको आर्जनको स्रोत अप्रत्यक्ष रुपमा प्रयोग भएको हुन सक्छ । यो गम्भीर विषय छ । यो मुलुकको अर्थतन्त्रको लागि विस्तृत अनुसन्धानको विषय छ,’ प्रतिवेदनमा भनिएको छ ।

हेर्नुहोस् प्रतिवेदनको पेज नम्बर ७० को अंश :

प्रतिवेदन हुण्डी वा हवाला पद्धति अनौपचारिक तरिकाले बैंकिङ प्रणालीको समानान्तर रुपमा रकम स्थानान्तरणको माध्यम रहेको र यो प्रचलन मुख्यतया मध्यपूर्व, दक्षिण एसियाका मुलुकहरुमा जहाँ बढी प्रवासी समुदायमा र विदेशमा काम गर्ने कामदारहरुले अफनो घर परिवार वा स्वदेशमा रकम पठाउन प्रयोग भएकोसमेत उल्लेख गरिएको छ ।

नेपाल प्रहरी केन्द्रिय अनुसन्धान ब्यूरोले अबौं रूपैयाको हुण्डी कारोबार सञ्चालकहरु माथि अनुसन्धान गरी मुद्दा दायर गरेको  र यसले हुण्डी कारोबारको व्यापकता रहेको पुष्टि भएको प्रतिवेदनको दाबी छ ।

प्रतिवेदनले मलेसिया, दक्षिण कोरिया र खाडी मुलुकमा अत्यधिक रूपमा नेपाली कामदारको गन्तव्यस्थल भएकोले ती देशहरुबाट स्वदेशमा औपचारिक माध्यमबाट आउनुपर्ने रेमिटयान्स घट्ने र अनौपचारिक तवर रकम भित्रिदा विदेशी मुद्रा मुलुकमा नभित्रिने अवस्था बनेको र मलेसियन कम्पनी अजियाटा पनि यहीं संलग्न भएको हुनसक्ने आशंकासमेत गरेको छ ।

‘यसरी विदेशमा आर्जन गरिएको रकम विदेशमा नै अफसोर कारोवार गर्ने वा अवैध कारोवार गर्ने व्यक्ति वा समूहले दुरुपयोग गरेका हुन सक्छन्,’ प्रतिवेदनमा भनिएको छ, ‘यस्तो कार्यमा कतिपय अवस्थामा रकम स्थानान्तरण गर्ने कम्पनीहरु समेत संलग्न हुने गरेको आशंका गरिएको छ । यो प्रक्रियामा स्वदेशमा अवैध तरिकाले कमाएको रकम सिधै विदेश पुर्याउने सजिलो माध्यम बनेकाले यसतर्फ नेपाल राष्ट्रबैंकको ध्यान केन्द्रित हुनु पर्दछ ।’

एनसेलले राज्यको कर मात्र होइन विभिन्न कार्यक्रम गरी ग्राहकबाटै अर्बौं असूल गरेको समाचार यसअघि टेककागजले प्रकाशित गरेको थियो ।

हेर्नुहोस् समाचार :

एनसेलबारे छानबिन गर्न गठित उक्त समितिमा पूर्व महालेखापरीक्षक टंकमणि शर्मा दङ्गालको नेतृत्वमा सचिव फणिन्द्र गौतम, दुईजना सहसचिव रितेशकुमार शाक्य र बाबुराम भण्डारी र नेपाल चार्टड एकाउन्टेन्ट्स संस्थाका अध्यक्ष सुजनकुमार काफ्ले थिए ।

समितिले छानबिन तथा अनुसन्धानपश्चात् ०८० माघ १५ गते सरकारलाई उक्त प्रतिवेदन बुझाएको थियो । तर, सरकारले अहिलेसम्म उक्त प्रतिवेदन औपचारिक रूपमा भने सार्वजनिक गरेको छैन ।

उक्त प्रतिवेदनमा एनसेलले गरेको बदमासीको फेहरिस्त प्रस्तुत गरिएको छ । यसबारे टेककागजले नियमित रूपमा समाचार र फलोअप लेखिरहेको छ ।