काठमाडौं। चीनले पहिलोपटक रबर होइन, धातुको प्रयोगबाट तयार गरिएको अत्याधुनिक टायर सार्वजनिक गरेको छ, जसले कठिन भूगोलमा चल्ने सवारीसाधनहरूको कार्यक्षमता र स्थायित्वमा क्रान्तिकारी परिवर्तन ल्याउने विश्वास गरिएको छ।
चिङह्वा विश्वविद्यालयका वैज्ञानिकहरूले यो टायरमा निकेल–टाइटानियम शेप–मेमोरी अलोय (Nickel–Titanium Shape-Memory Alloy) को प्रयोग गरेका छन्। यो यस्तो विशेष धातु हो जसले आकार परिवर्तन हुँदा पनि पुनः आफ्नो पूर्वअवस्थामा फर्कन सक्छ।
किन विशेष छ यो टायर?
टायरको सतहमा भारी वजन वा प्रहार पर्दा झुक्ने वा बाङ्गिने प्रतिक्रिया देखिए पनि केही क्षणमै त्यही धातु पुनः पहिलेकै आकारमा फर्किन्छ। यस प्रक्रियामा टायरमा कुनै क्षति हुँदैन।
यो प्रविधिले पारम्परिक रबर टायरको ठूलो समस्या पंक्चर हुने, फुट्ने वा च्यातिने अवस्थालाई पूर्ण रूपमा अन्त्य गर्छ। यस टायरमा हावा हाल्नै पर्दैन, जसले गर्दा उच्च तापमान, चिसो, वा विकट भौगोलिक अवस्थाको असर पनि पर्दैन।
नासाको प्रविधिबाट प्रेरित
यो टायरको विकासमा अमेरिकी अन्तरिक्ष संस्था नासा द्वारा चन्द्रमा र मंगलग्रहमा पठाइने रोभरहरूका लागि प्रयोग गरिने प्रविधिबाट प्रेरणा लिइएको हो। त्यस्तै विकट र चरम वातावरणमा उपयोग गर्न सकिने गुण भएकाले यसले पृथ्वीमा पनि विभिन्न उपयोगका ढोका खोल्नेछ।
कठोर भूभागमा पूर्ण क्षतिरहित प्रदर्शन
टायरलाई कीला, ढुंगा, वा गहिरो खाल्डाखुल्डी भएका कठोर र कठिन भूभागमा गुडाइँदा पनि कुनै असर देखिएको छैन। अनुसन्धानकर्ताहरूले टायरलाई विभिन्न तापमान (शून्य डिग्रीभन्दा तलको चिसोदेखि उच्च तापसम्म) मा परीक्षण गरेका थिए।
प्रत्येक परीक्षणपछि टायर नयाँ जस्तै अवस्थामा फर्किएको पुष्टि गरिएको छ।
सैन्य तथा औद्योगिक क्षेत्रमा उपयोगी
यो टायरको प्रयोग सैन्य सवारी, आपतकालीन उद्धार कार्य, मरुभूमिमा ढुवानी र अफ-रोड सवारीसाधनहरूमा अत्यन्त उपयोगी हुने देखिन्छ।
किनभने यस्तो सवारी प्रयोग हुने स्थानहरूमा मर्मत सेवा उपलब्ध नहुन सक्छ र पंक्चर वा क्षति सवारीको कार्यमा बाधा पुर्याउन सक्छ।
वर्तमान परीक्षण र व्यावसायिक तयारी
चीनले अहिले विभिन्न इलेक्ट्रिक अफ–रोड सवारीसाधन तथा ट्रान्सपोर्ट ट्रक मा यी टायर जडान गरेर परीक्षण गरिरहेको छ। गोबी मरुभूमिमा हाल परीक्षण भइरहेको छ, जहाँ तापक्रम, बालुवा, र कठिन भौगोलिक बनावटजस्ता चरम अवस्था पाइन्छन्।
सफल परीक्षणपछि यो प्रविधिलाई व्यावसायिक रूपमा विभिन्न उद्योग र सवारीसाधन उत्पादक कम्पनीहरूसँग साझेदारी गरेर विस्तार गरिने योजना रहेको छ।
