काठमाडौँ। मानव सभ्यताको आरम्भदेखि नै ब्रह्माण्डमा हामी अकेला छौँ कि छैनौँ भन्ने जिज्ञासा रहँदै आएको छ। यस्तै उत्कट जिज्ञासाको उत्तर खोज्ने क्रममा वैज्ञानिकहरूले हालै एउटा महत्वपूर्ण उपलब्धि हासिल गरेका छन्।
वैज्ञानिकहरूले पृथ्वीभन्दा साढे दुई गुणा ठूलो “के टु–बी १८” नामक टाढाको ग्रहमा जीवनको सम्भावना झल्काउने बलियो संकेत पत्ता लगाएका छन्।
यो महत्वपूर्ण खोज क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयका वैज्ञानिकहरूको टोलीले नासाको अत्याधुनिक जेम्स वेब स्पेस टेलिस्कोप (JWST) को सहायताले गरेको हो। टेलिस्कोपले के टु–बी १८ ग्रहको वायुमण्डलमा विश्लेषण गर्दा त्यहाँ त्यस्ता अणुहरूको उपस्थिति देखिएको छ, जुन सामान्यतः पृथ्वीमा मात्र जीवित जीवहरू—विशेषगरी समुद्री फाइटोप्लाङ्क्टन र ब्याक्टेरिया द्वारा उत्सर्जित हुन्छन्।
खोजका प्रमुख वैज्ञानिक निक्कु मधुसुदनको भनाइ
अनुसन्धानको नेतृत्व गरेका क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयका प्रोफेसर निक्कु मधुसुदन ले यो अहिलेसम्म पाइएको सबैभन्दा बलियो संकेत भएको बताएका छन्। बीबीसीसँगको अन्तर्वार्तामा उनले भने, “म विश्वस्त छु कि हामी एकदेखि दुई वर्षभित्र यो संकेतलाई पुष्टि गर्न सफल हुनेछौँ।” तर उनले थप डेटा आवश्यक रहेको र यस्ता संकेतलाई पूर्ण पुष्टि गर्न वैज्ञानिक प्रक्रियाको पालना अत्यन्त जरुरी रहेको स्पष्ट पारे।
के टु–बी १८ को विशेषता
के टु–बी १८ ग्रह पृथ्वीभन्दा करिब ७०० ट्रिलियन माइल टाढा रहेको छ र यो एउटा सानो रातो सूर्य (Red Dwarf Star) को परिक्रमा गरिरहेको छ। यस्तो प्रकारका ग्रहहरूमा जीवनको सम्भावना पहिल्यैदेखि विचाराधीनमा थियो, तर यो खोजले त्यसलाई थप बलियो बनाएको छ।
जेम्स वेब टेलिस्कोप यति शक्तिशाली छ कि यसले ताराबाट आउने प्रकाशलाई फिल्टर गर्दै ग्रहको वायुमण्डलमा रहेका रसायनहरूको सूक्ष्म विश्लेषण गर्न सक्षम छ। यही क्षमताको प्रयोग गर्दै वैज्ञानिकहरूले जीवनसँग सम्बन्धित अणुहरूको संकेत पत्ता लगाएका हुन्।
