५ भदाै, काठमाडाैँ । कल्पना गर्नुहोस्: यो डिजिटल युगमा तपाईँ आफ्नो सबै भुक्तानी र लेनदेनहरू कार्यालय बाहिर लाइनमा उभिएर गर्दै हुनुहुन्छ। यो सोच्दै झन्झटिलो छ हैन त? अहिले सोच्दा वाक्क लाग्दो सुनिए तापनि केही वर्षअघि त बिजुलीदेखि केबलको बिल सबै दिनभर लाइनमै बसेर तिरेको प्रायलाई याद नै होला।

यस अवस्थाबाट तपाईँलाई बाहिर निकाल्नको लागि केही वर्ष अघि नै इन्टरनेटमा हाम्रो समाधान आयो। जब इन्टरनेट हामी नेपालीहरूले रमाइलो गर्ने विलासी चीजहरूको लागि प्रयोग गर्दै थियौँ। त्यही समयमा इसेवा अस्तित्वमा आयो। यसले हाम्रो दैनिक जीवनलाई नै परिवर्तन गरिदियो।

इसेवाको सुरुका दिनहरु

सन् २००९ मा इसेवा नेपालको पहिलो मोबाइल वालेट बन्यो। यो F1Soft कम्पनीद्वारा स्थापना भएको थियो। यसले हरेक दिन २ लाख पटकभन्दा बढी कारोबार गर्छ। F1Soft ले हाल नेपालका ९०% भन्दा बढी वित्तीय संस्थाहरूलाई FinTech उत्पादनहरू मार्फत सेवा दिइरहेको छ। त्यसका साथै यसले नेपालमा ३० लाखभन्दा बढी मानिसहरूलाई विभिन्न वित्तीय सेवाहरूमा जोडेको छ।

१३ वर्षको अवधिमा धेरै मानिसहरू डिजिटल वालेटको संसारमा सामेल भएका छन्। खाजामा जाने होस् वा हवाई टिकट लिनको लागि नै किन नहोस्, बिजुलीको बिल तिर्न होस् वा खाने पानीको बिल, धेरै नगद प्रयोगकर्ताहरूको भुक्तानी व्यवहार परिवर्तन भएको छ। अहिले झ्याप्प पैसा बोकेर हिँड्ने धेरै भेटिँदैनन्। इसेवा गर्दिन्छु भन्दै जहाँ पनि फोन निकाल्नेको सङ्ख्या बढ्दै छ।

अहिले हेर्दा ओहो कस्तो सजिलो भन्ने हुन्छ होला। तर इसेवाको यात्रा एकदम कठिन थियो। इसेवाले बजारमा आफूलाई स्थापित गर्न निकै सङ्घर्ष गरेको छ । यो सञ्चालनमा आएपछि पनि देशमा डिजिटल कारोबारका लागि आवश्यक पूर्वाधारको अभाव थियो ।

“हामीले मोबाइल भुक्तानीको कुरा गरिरहेका थियौँ, तर त्यति बेला पर्याप्त मोबाइल फोन थिएनन्। न त इन्टरनेटको पहुँच जताततै थियो।” भन्दै सुरुका दिनहरु विश्वास ढकालले सम्झिए।

कम्पनी स्थापना भएको करिब पाँच वर्षपछि मात्र धेरैको हातमा मोबाइल पुग्यो । त्यसै गरी इन्टरनेट सेवा प्रदायकको वृद्धि पनि तीव्र गतिमा हुन थाल्यो । यी सबै प्राविधिक विकासले नेपालमा डिजिटल कारोबारको सफलताको ढोका खोलिदिएको छ ।

योसँगै इसेवा आफ्नो वृद्धिको दोस्रो चरणमा प्रवेश गर्‍यो। प्रयोग गर्ने उपभोक्ता मात्र नभएर त्यसलाई सम्हाल्ने सही नियम, कानुन र निकायको अभावले इसेवालो सुरुको दिनमा कठिनता भोग्यो। बिस्तारै बिस्तारै जब नेपालमा पनि डिजिटल लहर आयो। त्यस पश्चात् भने ग्राहक, लगानीकर्ता, बैङ्क, र अन्य सबैमा डिजिटल लेनदेन बारे जानकारी पुग्न लाग्यो। त्यसले गर्दा यसको प्रयोगकर्ता मात्र नभएर लोकप्रियतासम्म बढ्न गयो।